Η παραχάραξη του 1821 αποσκοπεί να στηρίξει ιδεολογικά μια «διευθέτηση» των ελληνοτουρκικών σχέσεων - Συνέντευξη του Μελέτη Μελετόπουλου

Κλείνουν του χρόνου 200 χρόνια από τον εθνικό ξεσηκωμό του 1821. Και ενώ η κυβερνητική επιτροπή Αγγελοπούλου προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την ελληνική ταυτότητα, αποδομώντας κάθε τι που έχει σχέση με την εθνεγερσία και την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, μια παράλληλη επιτροπή με τον τίτλο «Τιμή στο 1821» ιδρύθηκε από ελληνικές προσωπικότητες. Εμείς μιλήσαμε με ένα από τα ιδρυτικά μέλη της, τον διδάκτορα Οικονομικών και Κοινωνιολογίας Μελέτη Μελετόπουλο. Στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολούθησε, ο κύριος Μελετόπουλος μας μίλησε για το ήθος και τα ιδεώδη του 1821, τον Καποδίστρια και τον πατριωτισμό σε μια εποχή όπου η Τουρκία επιβουλεύεται την εθνική μας ανεξαρτησία.

Κύριε Μελετόπουλε, είσαστε μέλος της επιτροπής «Τιμή στο 1821». Θα θέλατε να μας πείτε πως αποφασίσατε να μπείτε σε μία εναλλακτική επιτροπή για τα 200 χρόνια της Εθνεγερσίας;

Η πάνδημη ανάγκη πανηγυρικού εορτασμού της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης δεν εκφράσθηκε και δεν καλύφθηκε από την (διορισμένη με αμφισβητούμενα κριτήρια) κυβερνητική επιτροπή της κυρίας Αγγελόπουλου. Η κοινωνία, όπως και η φύση, καλύπτει μόνη της τα κενά. Η κοινωνία των πολιτών ανέδειξε αυθόρμητα, από την βάση, την δική της Πανελλήνια Επιτροπή.

Τι είναι εκείνο που δεν σας άρεσε στην Επιτροπή 2021;

Είναι σαφές ότι πρόθεση της επιτροπής Αγγελοπούλου δεν είναι ο εορτασμός του 1821, αλλά (όπως οι ίδιοι αναφέρουν) ο αναπροσδιορισμός της ταυτότητάς μας. Επίσης διάφορες τοποθετήσεις μελών της επιτροπής αυτής δείχνουν μία πραγματική αποστροφή προς το αντικείμενο που εκλήθησαν να υπηρετήσουν. Από εκεί και πέρα, δεν πρόκειται να ασχοληθούμε περισσότερο με την επιτροπή αυτή, και δεν νομίζω ότι θα ασχοληθεί μαζί της και η ελληνική κοινωνία.

Ποιοι είναι οι σκοποί της νέας επιτροπής και οι ιδέες που την διαπνέουν;

Η απόδοση του οφειλομένου φόρου τιμής και της ευγνωμοσύνης στους Ήρωες που θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση του Έθνους και σε όσους συμμετείχαν στον τιτάνιο αγώνα εναντίον των κατακτητών, ώστε οι σημερινοί Έλληνες να απολαμβάνουμε το ύψιστο αγαθό της Ελευθερίας. Η ανάδειξη της συμμετοχής των περιοχών που μετά την Επανάσταση βρέθηκαν εκτός των ορίων του νεοπαγούς Ελληνικού κράτους, όπως η Κρήτη, η Θράκη, η Μακεδονία, η Ήπειρος, η Θεσσαλία, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, η Μικρά Ασία και η Κωνσταντινούπολη. Αυτό θα συμβάλει, εκτός της συμπλήρωσης της ιστορικής αλήθειας, και στην εθνική συνοχή και αλληλεγγύη. Η ανάδειξη του Φιλελληνισμού και της ανύψωσης της Επανάστασης των Ελλήνων ως γεγονότος με διεθνή σημασία, που ενέπνευσε και κινητοποίησε την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια κοινή γνώμη. Η επικαιροποίηση του Ήθους και των Ιδεωδών της Ελληνικής Επανάστασης, που ενέπνευσαν το Ελληνικό Έθνος στον άνισο και υπεράνθρωπο αλλά επιτυχή αγώνα για την απελευθέρωσή του από τον βαρβαρικό ζυγό. Αυτές οι αξίες είναι διαχρονικές, αφορούν την ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια και επομένως αφορούν και τους σημερινούς Έλληνες, το παρόν τους και το μέλλον τους. Η ανάγκη, με την αφορμή της ιστορικής επετείου, η σημερινή ελληνική κοινωνία να αναστοχαστεί τον εαυτό της, να αναλογισθεί τα επιτεύγματά της και να αντλήσει διδάγματα και δυνάμεις από το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας της στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε σήμερα.

Ποιος μπορεί να γίνει μέλος της επιτροπής; Μπορεί να βοηθήσει ο καθένας ή είναι μια επιτροπή που την «τρέχουν» τα ιδρυτικά στελέχη;

Ο καθένας μπορεί να συμβάλει και να αναλάβει πρωτοβουλίες, εντός των πλαισίων και των κανόνων που έχει θέσει η Συντονιστική Γραμματεία. Σε επιστημονικό επίπεδο, μακριά από κομματικές-πολιτικές αντιπαραθέσεις και σε πνεύμα εθνικής ομοψυχίας.

Ποιες γνωστές προσωπικότητες συμμετέχουν στην επιτροπή;

Διπλωμάτες, επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, πανεπιστημιακοί, και μαζί με αυτούς οι απόγονοι των ιστορικών οικογενειών που ηγήθηκαν του Αγώνα της Ανεξαρτησίας (Ζαΐμης, Πλαπούτας, Πετμεζάς, Σταματελόπουλος, Τζαβέλας, Μπότσαρης και άλλοι), που έχουν θέσει τις δυνάμεις τους στον κοινό μας στόχο. Η Μαρία Δεληβάνη, που πήρε την πρωτοβουλία, είναι πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Μακεδονίας, ενώ ο Όθων Ιακωβίδης είναι ο πρωτεργάτης των τριών μεγάλων συλλαλητηρίων για την Μακεδονία στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.

Ποιοι πρέπει να είναι για σας οι σκοποί μιας οποιαδήποτε επιτροπής για το 1821 είτε είναι κρατική, είτε γίνεται από ιδιώτες και τον ελληνικό λαό;

Ο πέραν ιδεοληψιών, πολιτικών και κομματικών σκοπιμοτήτων εορτασμός του συγκλονιστικού γεγονότος στο οποίο οφείλουμε την Ελευθερία μας. Η επικαιροποίηση του μηνύματός του σε εποχή που η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας μας επανέρχεται ως προτεραιότητα. Η Εθνική Ενότητα.

Για εσάς τι ήταν το 1821;

Ο συγκλονιστικός αγώνας του Ελληνικού Έθνους για να απελευθερωθεί από την δουλεία και να ανασυστήσει το κράτος του, δηλαδή το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Αυτό άλλωστε ήταν και το αρχικό σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού ζούσε στην Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Θράκη, την Πόλη. Τα γεωστρατηγικά δεδομένα οδήγησαν τελικώς στην ίδρυση κρατιδίου στον νότο της Βαλκανικής. Αλλά η Επανάσταση εξερράγη σε όλο το εύρος των περιοχών όπου κατοικούσαν Έλληνες, από την Κύπρο μέχρι την Μολδοβλαχία. Σε κάθε περίπτωση, ο Αγώνας ήταν ένα έπος με παγκόσμια απήχηση, που κατέδειξε την υπεροχή της αξίας της Ελευθερίας έναντι οικονομικών, ταξικών, πολιτικών και ιδεολογικών προσδιορισμών. Το ελληνικό έθνος σύσσωμο αποφάσισε να θυσιάσει ό,τι είχε για να ανακτήσει την Ελευθερία του.

Τι σημαίνει «σέβομαι το 1821»;

Δεν επιχειρώ να διαστρεβλώσω τα γεγονότα, να αλλοιώσω το μήνυμα, να νοθεύσω την ουσία, να προωθήσω εθνομηδενιστικές ή άλλες ιδεοληψίες.

Είχατε γράψει ένα βιβλίο για τον κοινοτισμό. Τι επίδραση είχε ο ελληνικός κοινοτισμός, αλλά και η κοινοβιακή Ορθοδοξία στο πνεύμα που δίεπε το 1821;

Στο βιβλίο μου «Κοινοτισμός» (Εναλλακτικές εκδόσεις) εξηγώ πώς η Κοινότητα κατά την Τουρκοκρατία, συμπληρωματικά με την Εκκλησία, διατήρησε ζωντανή την εθνική συνείδηση, την άμεση δημοκρατία, άρα την αίσθηση συλλογικής ευθύνης και συμμετοχής, και την προοπτική απελευθέρωσης του έθνους.

Ο πιο γνωστός στόχος της Επιτροπής 2021, είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας. Τι είναι λοιπόν για εσάς ο Ιωάννης Καποδίστριας;

Υπήρξε ένας κορυφαίος πολιτικός διεθνούς διαμετρήματος, χάρις στον οποίο η μεταναπολεόντεια Ευρώπη απέφυγε την επιστροφή στον Μεσαίωνα, η Γαλλία τον τιμωρητικό διαμελισμό της και η Ελβετία την διάσπασή της. Διηύθυνε την ρωσική εξωτερική πολιτική, αντιπαρατέθηκε με επιτυχία με τον αντιδραστικό συνασπισμό του Μέτερνιχ, οργάνωσε από την Ελβετία το πανευρωπαϊκό φιλελληνικό κίνημα. Ήρθε στην Ελλάδα να ιδρύσει κράτος ενώ ακόμα ο Ιμπραήμ βρισκόταν στην Πελοπόννησο και οι Τούρκοι στην Αττική. Η δολοφονία του υπήρξε η απαρχή του failed state που ζούμε σήμερα.

Ποια τα θετικά του και ποια τα αρνητικά του;

Συνδύασε τον Διαφωτισμό με την Ορθοδοξία, την ευρωπαϊκότητα με την ελληνικότητα, τον εκσυγχρονισμό με την παράδοση. Έθεσε τις βάσεις ενός νέου κράτους εκ του μηδενός. Ίσως προσχώρησε πιο γρήγορα από όσο άντεχε η ελληνική κοινωνία μετά από 4 αιώνες Τουρκοκρατίας.

Πιστεύετε ότι ζούμε σε μια εποχή που γίνεται μια προσπάθεια να εξαφανισθεί η ιστορική μνήμη; Εδώ γίνεται μια αποδόμηση του 1821. Στο εξωτερικό γκρεμίζουν τα αγάλματα του Λίνκολν, του Τσώρτσιλ και του Τζέφερσον. Τι γνώμη έχετε για όλα αυτά;

Είναι γενικότερα μία εποχή αναθεωρήσεων. Η Δύση συνειδητοποιεί το αποικιοκρατικό και δουλοκτητικό τη παρελθόν. Αλλά στην Ελλάδα δεν πρόκειται περί αυτού. Ούτε αποικίες είχε το ελληνικό κράτος, η δε δουλοκτησία απαγορεύθηκε από τα πρώτα ελληνικά συντάγματα, όταν ακόμα υπήρχε ως θεσμός στις ΗΠΑ και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Εδώ οι αναθεωρήσεις έχουν εντελώς άλλο περιεχόμενο. Ειδικότερα η προσπάθεια παραχάραξης του 1821 αποσκοπεί να υποστηρίξει ιδεολογικά και να διευκολύνει μία συνολική «διευθέτηση» των ελληνοτουρκικών σχέσεων με την εκχώρηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Επειδή είχατε γράψει ένα βιβλίο για τον Πατριωτισμό. Ποιος είναι ο όρος που δίνατε εσείς;

Η ανιδιοτελής αγάπη για την πατρίδα. Τονίζω την λέξη «ανιδιοτελής».

Τι σημαίνει πατριωτισμός εν έτει 2020 ; Αυτός ο πατριωτισμός ανήκει σε ένα μόνο κόμμα και μια παράταξη;

Ο Πατριωτισμός δεν είναι ούτε πρέπει να είναι μονοπώλιο καμίας παράταξης, κόμματος, κοινωνικής ομάδας, ιδεολογίας. Είναι μία αξία που διατρέχει και πρέπει να διατρέχει οριζόντια όλη την ελληνική κοινωνία και να αποτελεί τον κοινό παρονομαστή όλων μας, πέρα από τις όποιες θεμιτές διαφορές μας.

Πότε θα κάνει η επιτροπή την πρώτη δημόσια εμφάνιση της; Έχετε να προσθέσετε τίποτα άλλο;

Στις 2 Ιουλίου στην ΕΣΗΕΑ δόθηκε συνέντευξη τύπου όπου παρουσιάσθηκαν τα μέλη, οι σκοποί και το πρόγραμμα. Ακολουθεί η πραγματοποίηση των εκδηλώσεων που προγραμματίζουμε σε όλη την Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης, εκπαιδευτικός και Λυκειάρχης της Ιονίου Σχολής. Παράλληλα διδάσκει στην Σχολή Πολέμου Αεροπορίας, ενώ έχει διδάξει σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Ως σύμβουλος του υπουργού Δημοσίας Τάξεως το 1993-4 σχεδίασε τον νόμο για την ένταξη των Σωμάτων Ασφαλείας στις Πανελλήνιες Εξετάσεις και την οριστική κατάργηση των προσλήψεων με πελατειακά κριτήρια. Διηύθυνε τα περιοδικά «Νέα Κοινωνιολογία» (1988-2010) και «Νέα Πολιτική» (2005-2017) των εκδόσεων Παπαζήση. Έχει συγγράψει εννέα επιστημονικά έργα και ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Κατά την διάρκεια της διετούς θητείας του στο Πολεμικό Ναυτικό υπηρέτησε εθελοντικά στην Λήμνο.

Η συνέντευξη δόθηκε στον Γιώργο Πισσαλίδη και δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο Avalon of the Arts.