17 Νοεμβρίου 1973: Μύθοι και πραγματικότητα για το «ηρωικό» Πολυτεχνείο

17 Νοέμβριου 1973: Η τριήμερη κατάληψη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών (ΕΜΠ), με «πρωταγωνιστές» φοιτητές που πρόσκεινται κυρίως στα κόμματα και στις οργανώσεις της Αριστεράς και της Άκρας Αριστεράς, με την συμμετοχή ειδικότερα εξωπανεπιστημιακών ατόμων, που κινούνταν ιδεολογικά στους συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους, καταστέλλεται από τις Ένοπλες Δυνάμεις, με την επέμβαση άρματος μάχης που γκρεμίζει την πύλη της κεντρικής εισόδου του εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στον εξωτερικό χώρο του ΕΜΠ, βρισκόταν τρία άρματα μάχης, επενέβη όμως μόνο το ένα, το οποίο σύμφωνα με τους υποστηρικτές της «εξέγερσης» συνθλίβει 2-3 φοιτητές πίσω από την πύλη. Κάτι που δεν επιβεβαιώνεται από το πόρισμα του υπεύθυνου για την σχετική έρευνα εισαγγελέα Δημήτρη Τσεβά που επισημαίνει ότι «πρόκειται για γεγονός λίαν πιθανό, αλλά ανεπιβεβαίωτο». Επίσης σύμφωνα πάντα με τους υποστηρικτές της «εξέγερσης», τραυματίζεται σοβαρά η τότε φοιτήτρια και μετέπειτα καθηγήτρια του Πολυτεχνείου Αθηνών Πέπη Ρηγόπουλου. Γεγονότα που αποδεικνύουν ότι η άθλια προπαγάνδα για «μαζική σφαγή» εντός του χώρου του Πολυτεχνείου, όπως το παρουσιάζουν κάποιοι μετά την Μεταπολίτευση, για τους ιδεολογικούς τους λόγους, όπως θα αναλυθεί παρακάτω δεν ανταποκρίνεται, σύμφωνα με τα επίσημα πορίσματα αστυνομικών και δικαστικών αρχών, στην πραγματικότητα.

Θα πρέπει όμως πρώτα να αναλυθούν και να παρουσιαστούν οι πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες οδήγησαν στα συγκεκριμένα γεγονότα, που οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις καθιέρωσαν ως «εορτή της Ελληνικής Παιδείας», με αργία για όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης (πρωτοβάθμια δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια) για ένα ιστορικό γεγονός που η ορθότητα των πραγματικών περιστατικών είναι τουλάχιστον διφορούμενη έως αμφιλεγόμενη.

Τον Ιανουάριο του 1973 η τότε στρατιωτική κυβέρνηση του Γεώργιου Παπαδόπουλου ανακαλύπτει εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα πετρελαίου στην θέση Πρίνος ανατολικά της Θάσου. Η κυβέρνηση αποφασίζει να εξορύξει και να εκμεταλλευτεί το κοίτασμα του Πρίνου, χωρίς να το παραχωρήσει σε αμερικανικές εταιρείες, παρά τις πιέσεις που δέχεται πέραν του Ατλαντικού. Από το σημείο εκείνο, αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για την ανατροπή του Γεώργιου Παπαδόπουλου, ο οποίος πριν το 1973, σύμφωνα με όσα εξήγγειλε ο ίδιος είχε αποφασίσει να προχωρήσει στην διενέργεια εκλογών (που τελικά δεν διενεργήθηκαν από την κυβέρνηση αυτή μετά τα γνωστά γεγονότα της ανατροπής του στις 25 Νοεμβρίου 1973). Γιʼ αυτό και άμεσα αποφασίζει να προχωρήσει στην αγορά πολεμικού υλικού από Γερμανία και Γαλλία.

Εν τω μεταξύ, στα τέλη Φεβρουαρίου 1973, εκδηλώνεται το «κίνημα της Νομικής Σχολής» του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου οι φοιτητές καταλαμβάνουν το κτήριο της Σχόλης, ζητώντας διατήρηση του νομοθετικού πλαισίου χορήγησης των φοιτητικών αναβολών κατάταξης στον στρατό και ελεύθερες φοιτητικές εκλογές. Η κατάληψη εκκενώνεται από την αστυνομία, τα αιτήματα γίνονται δεκτά, μετά από συνάντηση αντιπροσωπείας των φοιτητών με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Στυλιανό Παττακό, και όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα, όσο και να προσπαθούν κάποιοι να παρουσιάσουν την εντελώς αντίθετη εικόνα για τους δικούς τους προφανείς ιδεολογικούς λόγους και σκοπιμότητες, δεν υπάρχει καμία συσχέτιση με ότι συνέβη τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Όμως οι πολιτικές εξελίξεις επιταχύνονται στα τέλη Μαΐου 1973, μετά την καταστολή του κινήματος αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού στις 24 Μαΐου, με την σύλληψη και εμπλεκομένων πολιτικών. Ο αρχηγός του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967 Γεώργιος Παπαδόπουλος, καταγγέλλει τον αυτοεξόριστο στο εξωτερικό Βασιλέα Κωνσταντίνο Βʼ, μετά την αποτυχία της προσπάθειας ανατροπής του καθεστώτος στις 13 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, ως υποκινητή του κινήματος του Πολεμικού Ναυτικού και με διάγγελμα του προς την ελληνικό λαό την 1η Ιουνίου 1973, ανακοινώνει την κατάργηση του πολιτεύματος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας, και την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τις 29 Ιουλίου για την μορφή του πολιτεύματος. Στο δημοψήφισμα αυτό το 78,4 % των πολιτών ψηφίζει υπέρ της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, έναντι 21,6% που τάχθηκε υπέρ της Βασιλευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.

Τρεις εβδομάδες μετά στις 19 Αυγούστου, ορκίζεται πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, με αντιπρόεδρο τον μέχρι τότε αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Οδυσσέα Αγγελή, και με διάγγελμα του ανακοινώνει τον σχηματισμό πολιτικής κυβέρνησης, την διεξαγωγή εκλογών εντός του 1974, την αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς κρατουμένους, ακόμα και στον αποπειραθέντα να τον δολοφονήσει τον Αύγουστο του 1968, καταδικασμένο σε ισόβια κάθειρξη Αλέξανδρο Παναγούλη. Δυο μήνες μετά, τον Οκτώβριο του 1973, σχηματίζεται πολιτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον πρώην υπουργό Σπύρο Μαρκεζίνη, μετά την παραίτηση των δύο αντιπροέδρων της προηγούμενης κυβέρνησης και πρωτεργατών μαζί με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, Στυλιανού Παττακού και Νικόλαου Μακαρέζου, μαζί με τους υπόλοιπους απερχόμενους υπουργούς.

Τον Νοέμβριο του 1973,η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ) ζητά από την ελληνική κυβέρνηση την παροχή διευκολύνσεων σε αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις, εξαιτίας της νέας έκρυθμης κατάστασης στην Μέση Ανατολή, μετά την νέα πολεμική διένεξη Αράβων-Ισραηλινών. Όλα αυτά σε μια περίοδο που η πετρελαϊκή κρίση χτυπά και την ελληνική οικονομία, που μέχρι τότε είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, με αποτέλεσμα η τιμή του πετρελαίου να πάει από τα 3 στα 14 δολάρια το βαρέλι μέσα σε μια βραδιά με απόφαση του ΟΠΕΚ - OPEC (Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών - Organization of the Petroleum Exporting Countries). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός οι ίδιοι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων πληρώνονταν με ομόλογα του ελληνικού δημοσίου «πενταετούς διάρκειας» κάθε τρεις του μήνα, καθώς η φράση «τραπεζικός δανεισμός» την εποχή εκείνη ήταν παντελώς άγνωστη.

Μέσα σε όλο αυτό ιδιαίτερα φορτισμένο πολιτικοοικονομικά κλίμα, και ενώ το καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967 προχωρά ήδη στην πολιτικοποίηση του, με άμεσο στόχο την διενέργεια ελεύθερων εκλογών εντός του Φεβρουαρίου 1974, μια ομάδα φοιτητών καταλαμβάνει το κτήριο του Πολυτεχνείου, ζητώντας την διενέργεια αρχικά φοιτητικών εκλογών. Αλλά τα αιτήματα στην πορεία παίρνουν άλλη μορφή.

Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει σε συνέντευξη του στο περιοδικό «Επίκαιρα» τον Μάιο του 1979, ο αείμνηστος τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας και επίτιμος πρόεδρος της ΝΔ Ευάγγελος Αβέρωφ, οι εκδηλώσεις αυτές καπηλεύθηκαν πολιτικά από το ΚΚΕ, αλλά και από άλλα κόμματα και οργανώσεις της Αριστεράς και της Άκρας Αριστεράς, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Το Πολυτεχνείο υπήρξε μια ευγενική, θαρραλέα εκδήλωση της νεολαίας. Μόλις όμως εκδηλώθηκε και στέριωσε, και μόνον τότε, υπερφαλαγγίστηκε από το ΚΚΕ, και τα συνθήματα έγιναν από συνθήματα δημοκρατίας, συνθήματα κομμουνισμού. Αν αυτό δεν είχε συμβεί, το Πολυτεχνείο μπορούσε να έχει ρίξει την δικτατορία. Γιʼ αυτό το ήταν το έναυσμα που ώθησε πολλούς νέους αξιωματικούς (λίγο-πολύ απογοητευμένους από την δικτατορία) να συσπειρωθούν γύρω από τον Ιωαννίδη, που ετοίμαζε συνομωσία, αλλά δεν μπορούσε να την κάνει πράξη. Και έτσι επιβλήθηκε μια χειρότερη δικτατορία. Υπέθετα τότε ότι έτσι έγιναν τα πράγματα. Σήμερα δεν το υποθέτω. Το γνωρίζω. Πολλοί αξιωματικοί είπαν τότε: «Εάν μόλις διακηρύσσεται ότι οδηγούμεθα προς δημοκρατικές διαδικασίες, γίνεται φανερό να μας πάνε σε κομμουνιστικές διαδικασίες, γιατί να το επιτρέψουμε; Αν είναι να ξαναέρθει εξουσία με λαϊκή εντολή, έχει καλώς. Αν όμως είναι να έρθει με την βία κόκκινη εξουσία, πρέπει να δράσουμε». Τιμώ λοιπόν ειλικρινά και βαθύτητα την πρωτοβουλία και τον ηρωισμό των νέων, που ξεκίνησαν αυτό το χτύπημα. Αλλά για να τα τιμήσω, νομίζω πως πρέπει να πω αυτό που πιστεύω ότι είναι αλήθεια. Δεν είμαι διατεθειμένος, λόγω επιμόνου συνθηματολογίας, λόγω ανύπαρκτών πολυάριθμων νεκρών να βοηθήσω και εγώ στην θεσμοποίηση μιας ψεύτικης ιστορίας».

Τα λεγόμενα του Ευάγγελου Αβέρωφ, περί μύθου του «ηρωικού Πολυτεχνείου» και «μυριάδων νεκρών», επιβεβαιώνει και το πόρισμα του αείμνηστου τότε αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών Δημήτρη Τσεβά, που αναφέρει μόλις 18 νεκρούς αποκλειστικά και μόνο εκτός Πολυτεχνείου κατά τις συγκρούσεις των «εξεγερμένων άοπλων» με τις δυνάμεις ασφαλείας μετά την επίθεση σε δημόσια κτήρια, όπως το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, Νομαρχία Αθηνών κ.α. Ακόμα πιο ξεκάθαρη εικόνα για τον πραγματικό αριθμό των νεκρών, δίνει το πόρισμα του αστυνομικού διευθυντή Αθηνών Γεώργιου Σαμπάνη που στο πόρισμα της έρευνας του, τον Φεβρουάριο του 1982, με εντολή της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, αναφέρεται μόλις 12 νεκροί. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρότι είχε θεσπιστεί νομοθετικά το 1982, από την Πολιτεία η χορήγηση σύνταξης σε συγγενείς νεκρών του Πολυτεχνείου, με πρωτοβουλία του τότε υπουργού Δημοσίων Έργων, του αείμνηστου Γεώργιου-Αλέξανδρου Μαγκάκη, κανείς ποτέ δεν ζήτησε την χορήγηση της συγκεκριμένης σύνταξης.

Πέρα όμως από την κατάρρευση της ιστορίας των χιλιάδων νεκρών του Πολυτεχνείου, η «αγιοποίηση» των γεγονότων της 14ης-17ης Νοέμβριου 1973, καταρρίπτεται και από τις ψεύτικες ιστορίες «εξαφανισμένων ηρωίδων», όπως της Ηλένιας Ασημακόπουλου, που στην πρώτη επέτειο του «ηρωικού Πολυτεχνείου», τον Νοέμβριο του 1974, χιλιάδες φοιτητές έκλαιγαν στο σκίτσο της «δολοφονημένης Ηλένιας», σκίτσο που τελικά είχε ληφθεί από διαφήμιση σαμπουάν της αγγλικής εταιρίας «Μπρεκ» και είχε δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά και στην αγγλική έκδοση του τριμηνιαίου περιοδικού «Βογκ» (το σκίτσο της διαφήμισης είναι «παστέλ», το φιλοτέχνησε ο Άγγλος ζωγράφος Νικόλας Ήγκον και ως μοντέλο ποζάρισε η Νεοζηλανδή Νάνσυ Κρίντλαντ, γνωστό φωτομοντέλο, που από ηλικίας 4 χρονών ζει στο Λονδίνο). Μετά την διαπίστωση της απάτης αυτής, πανικόβλητοι οι διοργανωτές, έσπευσαν να παραπέμψουν σε δίκη τον Ηλιόπουλο (από το όνομα του φαίνεται επινοήθηκε η Ηλένια), ο οποίος καταδικάστηκε άρον-άρον στις 18/2/75 σε φυλάκιση οκτώ μηνών. Άλλο ένα «ηρωικό» πρόσωπο αυτής της εορτής ήταν ο γνωστός αριστερός καθηγητής Νίκος Σβορώνος, του οποίου η προτομή υπάρχει στον χώρο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, υποτίθεται για να τιμηθούν οι «μυριάδες νεκροί» της «ηρωικής εξέγερσης», ενώ ο συγκεκριμένος καθηγητής βρισκόταν εν ζωή (απεβίωσε στην Αθήνα το 1989).

Με βάση όλα τα παραπάνω, προσωπικά ποτέ δεν πίστεψα από μαθητής ακόμα (απέχοντας από τις εκδηλώσεις αυτές) στον μύθο του «ηρωικού Πολυτεχνείου», ούτε φυσικά πότε αυτό τον μύθο τον θεώρησα ως «γιορτή της Δημοκρατίας», αφού πέρα την πλειοψηφία των συμμετεχόντων αριστερών και ακροαριστερών στην πλειοψηφία τους, θαυμαστές πολλοί αυτών του καθεστώτων Στάλιν, Χότζα, Αλία, Ερυθρών Χμέρ, Μάο Τσε Τουγνκ, συν τοις άλλοις φανατικών μαρξιστών, έφεραν ακόμα χειρότερη δικτατορία μετά την ανατροπή Παπαδόπουλου στις 25 Νοεμβρίου 1973, αυτή του καθεστώτος Ιωαννίδη, που εξαιτίας των εγκληματικών λαθών στο θέμα της Κύπρου, οδηγήθηκε σε κατάρρευση, καλώντας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να σχηματίσει πολιτική κυβέρνηση στις 23 Ιουλίου 1974.

Για αυτό η γνώση της πραγματικής ιστορίας θα πρέπει για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες να αποτελεί «οδηγό» για το παρόν και το μέλλον, αφού η ελληνική πολιτεία δεν κάνει το καθήκον της και ιδιαίτερα αυτό θα πρέπει να το κάνει η ελληνική νεολαία. Έτσι μόνο γιορτάζοντας πραγματικά ηρωικά ιστορικά γεγονότα (όπως η 28η Οκτωβρίου 1940 και η 25η Μαρτίου 1821 ), χωρίς όμως παραποίηση των ιστορικών γεγονότων εξαιτίας ιδεολογικών σκοπιμοτήτων, και όχι «ηρωικούς» μύθους, όπως η 17η Νοεμβρίου 1973, θα έχει η Ελλάδα και ειδικότερα η νεολαία όχι μόνο παρόν, αλλά και λαμπρό μέλλον. Ας αναλογιστούν λοιπόν όλοι τις ευθύνες τους και ας πράξουν τα δέοντα. Οι δύσκολοι αυτοί καιροί, και όχι μόνο το απαιτούν.