Σκέψεις για έναν απαγχονισμό

  • Δημοσιεύτηκε: 13 Ιανουάριος 2007

    Παρακολούθησα, όπως και όλη η υφήλιος, λίγες μέρες πριν από την Πρωτοχρονιά, τον απαγχονισμό του Σαντάμ Χουσεΐν. Η πρώτη αντίδραση ήταν συναισθηματική, όπως φαντάζομαι και πολλών άλλων: ο αποτροπιασμός για τη βαρβαρότητα της δημοσίας εκτελέσεως, ο θαυμασμός για την ηρωική ψυχραιμία και αυτοκυριαρχία του μελλοθάνατου και η περιφρόνηση για τους δήμιους.

    Δεν είμαι εναντίον της θανατικής ποινής. Πιστεύω ότι είναι δίκαιη ποινή για την τιμωρία αποτρόπαιων εγκλημάτων. Με ενοχλεί πάντα να παρακολουθώ την εκτέλεσή της. Ίσως γιατί συνήθως κατά την εκτέλεσή της σκέφτομαι πόσο ανήμπορος δείχνει ο μελλοθάνατος και σπανίως σκέφτομαι τα εγκλήματά του, το πόσα θύματα βίασε, βασάνισε, σκότωσε, ενίοτε με φριχτό και απάνθρωπο τρόπο. Η θανατική ποινή είναι ορισμένες φορές αρμόζουσα. Ίσως ο θάνατος να άξιζε και στον Σαντάμ.

    Ο θάνατος, ναι, η θανατική ποινή όμως όχι. Μπορεί ο Σαντάμ να υπήρξε δικτάτωρ, μπορεί να υπήρξε στυγνός, στυγερός, ίσως και απάνθρωπος. Σίγουρα τέτοιοι δικτάτορες υπήρξαν ο Στάλιν, ο Τσαουσέσκου, ο Πολ Ποτ. Και στο βαθμό που ο Σαντάμ ήταν σαν και αυτούς (που δεν ήταν) του άξιζε ο θάνατος. Δεν με ενδιαφέρει στο παρόν άρθρο να αποτιμήσω τα καλά ή τα κακά της πολιτείας του Σαντάμ.

    Με ενδιαφέρει όμως να τονίσω ότι σε αυτούς που ασκούν εξουσία δεν έχει νόημα να επιβάλλονται ποινές, ούτε να χρησιμοποιείται ο μανδύας της ποινικής δικαιοσύνης για την εξόντωσή τους. Ο Σαντάμ δεν είναι ο ποινικός δολοφόνος, όπως τέτοιος δεν ήταν και ο Τσαουσέσκου. Τα μέσα του ποινικού δικαίου δεν είναι κατάλληλα για να δικάσουν τους ηγέτες καθεστώτων, ανεξάρτητα από το πόσο κακά είναι τα καθεστώτα αυτά. Και τούτο γιατί οι ηγέτες ενεργούν στα πλαίσια μιας συντεταγμένης πολιτείας, που ενδεχομένως υπηρετεί το κακό, πλην όμως το υπηρετεί στα πλαίσια ακριβώς αυτής της πολιτειακής της λειτουργίας.

    Από τα επαναστατικά δικαστήρια της Γαλλικής Επανάστασης που δίκασαν τον Λουδοβίκο και την Μαρία Αντουανέτα και τα λαοδικεία των κομμουνιστικών καθεστώτων στο ad hoc κατοχικό δικαστήριο του Ιράκ, προτιμώ την ειλικρίνεια της εκτέλεσης του εχθρού, χωρίς πολλά πολλά, χωρίς τα δήθεν δικαιώματά του, χωρίς τους δήθεν συνηγόρους, χωρίς την δήθεν απολογία, χωρίς τους δήθεν πανηγυρικούς δικονομικούς τύπους, χωρίς την δήθεν καταδίκη για τα δήθεν ποινικά αδικήματα.

    Καλλίτερα το «ουαί τοις ηττημένοις» από την ποινικοδικονομική μασκαράτα. Καλλίτερα η επιβολή της καθαρής δυνάμεως και της φυσικής εξοντώσεως του εχθρού από τον εξευτελισμό της Δικαιοσύνης. Αν στον Σαντάμ άξιζε να πεθάνει, του άξιζε γιατί ηττήθηκε, γιατί έτσι το θέλησαν οι νικητές. Ίσως του άξιζε ο θάνατος, σίγουρα όχι η θανατική ποινή.

    Κατηγορία: