Στις 9 Ιουνίου 2017, ο Δημήτρης Κολλάτος έκλεισε τα 80α του γενέθλια και πάνω από μισό αιώνα καλλιτεχνικής δημιουργίας. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου χάρις σε ταινίες, όπως «Αθήνα Χι Ψι Ξι», «Ελιές» και η «Ζωή του Αλέξανδρου». Ενώ ποτέ δεν έπαψε να είναι ένας προβοκατόρας του θεάτρου, όπως δείχνει και το τελευταίο του έργο «Αλέξης και Γιάνης» που παίζεται αυτήν την στιγμή στην Παρισινή σκηνή.
Εμείς για να τον τιμήσουμε δημοσιεύουμε μια παλιότερη συνέντευξη, όπου μιλάει για την ταινία του «Αλέξανδρος και Αϊσέ» που πρόβαλε στο σπίτι του, για την Θράκη που χάνεται και το τουρκικό προξενείο που ουσιαστικά την ελέγχει. Μια συνέντευξη που αποκτά καινούργια επικαιρότητα μετά την επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ στην Θράκη το απόγευμα της Δευτέρας 19 Ιουνίου 2017, όπου αυτός, η μουσουλμανική νεολαία και το τουρκικό προξενείο, προσπάθησαν να μεταμορφώσουν την θρησκευτική μειονότητα σε εθνική. Κάτι που ξύπνησε τους Έλληνες, μπροστά στον φόβο της τουρκικής διείσδυσης και της Κοσσοβοποίησης της Θράκης.
κ. Κολλάτο, καλησπέρα σας. Αυτήν την περίοδο προβάλλετε στο σπίτι σας την ταινία «Αλέξανδρος και Αϊσέ» για την Θράκη και το τουρκικό προξενείο.
Πρόκειται για μια ταινία, μια ερωτική ιστορία στη Θράκη, κάτω από τη σκιά του τουρκικού προξενείου, που σημαίνει πολλά αυτό. Ένας Έλληνας χριστιανός που ερωτεύεται μία Ελληνίδα μουσουλμάνα, αυτό σημαίνει θάνατος γιατί ένας μουσουλμάνος δεν θα το έκανε ποτέ. Οι μουσουλμάνοι ελέγχουν απόλυτα τη Θράκη. Την ταινία την έχω γυρίσει πριν είκοσι χρόνια.
Εσείς, πως και αποφασίσατε να την κάνετε; Ήταν η περίοδος στην οποία υπήρχαν τα προβλήματα στο προξενείο;
Την έκανα με την αγάπη μου για τη Θράκη. Πρέπει να καταγγείλω αυτό που γίνεται. Υπήρχε μία ατμόσφαιρα αντίστασης. Θυμάμαι μου λέει ο Καλλέργης «είσαι υπερβολικός». Ο Λυκούργος ο Καλλέργης παίζει το ρόλο του Δεσπότη Μαρωνείας-Κομοτηνής και όταν ήρθε στη Θράκη μου λέει «Παναγιά μου, έχεις δίκιο, κάτι συμβαίνει εδώ. Την χάνουμε». Σήμερα είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα. Βλέπεις μια Θράκη να χάνεται, βλέπεις έναν έρωτα πεθαμένο, δεν μπορούν να ζήσουνε τα δυο αυτά παιδιά γιατί η Θράκη ελέγχεται από τους Τούρκους.
Από τα γυρίσματα, τί αναμνήσεις έχετε;
Έχω την ανάμνηση πρώτον του Καλλέργη που μου είχε πει ότι «εδώ κάτι συμβαίνει», που ήταν του Συνασπισμού και είχαν την άποψη ότι καταπιέζουμε τους μουσουλμάνους. Και έχω το Μπάρκουλη, σε κάτι καταπληκτικό, γυρίζουμε τη σκηνή του προξενείου, και μας είχε δώσει ο βιομηχανικός σύλλογος Κομοτηνής, τα μεγάλα γραφεία του, πολύ ωραία αίθουσα, εκεί κάναμε το προξενείο. Και ξαφνικά τον Μπάρκουλη, τον πιάνουν δυνατοί πόνοι και μου λέει «πεθαίνω», πέφτει κάτω, τον πιάνουμε, λέω να σταματήσουμε. Μου λέει: «Όχι μη σταματήσεις γιατί άμα σταματήσεις δεν θα σου ξαναδώσουν την αίθουσα». Πραγματικά δεν μας την έδωσαν την άλλη μέρα. Δηλαδή αν είχαμε σταματήσει, δεν θα είχαμε τελειώσει τη σκηνή. Κάναμε πέντε χρόνια για να τελειώσουμε την ταινία. Ήταν ακριβή ταινία, 35 μιλιμετρ. Εκατομμύρια έδωσα για το φιλμ.
Αυτό προβλήθηκε όσο περιμένατε ή είχατε πρόβλημα;
Είχα μεγάλο πρόβλημα. Όταν πήγαν να το παίξουν, προβλήθηκε σε ένα χειμερινό κέντρο, το καλοκαίρι. Και κάναμε και κάποιες χιλιάδες εισιτήρια. Ήταν αλήθεια ότι τους ενοχλούσαν πολύ οι ερωτικές σκηνές, ήταν πολύ έντονες. Πολύ δυνατές, αλλά τώρα τις έχω κόψει, είναι περιορισμένες.
Υπάρχει σκηνή στην οποία ο Χατζηχρήστος ανεβάζει και κατεβάζει την ελληνική σημαία, σε ένα σχολείο που δεν υπάρχουν μαθητές.
Ενώ των μουσουλμάνων τα σχολεία είναι γεμάτα. Δεν έχουμε μαθητές, γιατί δεν έχουμε νέους, φύγανε οι μαθητές, φύγανε οι νέοι. Ο νομός Ροδόπης έχει 60% μουσουλμάνους και η Ξάνθη, 50%-50%. Ο νομός Ροδόπης, να το ακούσουν όλοι, που ησυχάζουν στο σπίτι τους, έχει το 60% μουσουλμάνους και οι 3 βουλευτές είναι μουσουλμάνοι και ουρλιάζουν ότι είναι Τούρκοι. Οι κάτοικοι του νομού Ροδόπης δεν έχουν δικό τους βουλευτή πια, οι χριστιανοί. Έχουν μόνο μουσουλμάνο, ο οποίος λέει ότι είναι Τούρκος.
Αυτό γιατί πιστεύετε ότι το επιτρέπουν οι Έλληνες;
Γιατί είμαστε δουλοπρεπείς, γιατί φοβόμαστε. Γιατί σήμερα ένας βουλευτής του Έβρου, της Ροδόπης, Χριστιανός που δεν βγήκε βουλευτής παρακαλά το προξενείο και λέει: «Πες στους Μουσουλμάνους να με ψηφίσουν, ώστε με μερικούς ψήφους να βγώ και εγώ. Να έχετε και ένα χριστιανό βουλευτή». Κατάλαβες κατάντια; Γλύφει το τουρκικό προξενείο. Σήμερα, όχι χθες. Γιατί είμαστε δουλοπρεπείς, γιατί έχουμε μια γελοία εξουσία, έχουμε χάσει την αξιοπρέπεια μας και πρέπει να την ξαναβρούμε.
Το Τουρκικό προξενείο κάνει τη δουλειά του και αποφασίζει. Έχει βγει διαταγή στη Θράκη, που απαγορεύει στους αξιωματικούς να κυκλοφορούν με τη στολή τους. Δηλαδή τρομερά πράγματα.
Τα παιδάκια των Πομάκων μαθαίνουν τούρκικα, γιατί να μάθουν τούρκικα; Πάνε σε σχολεία τούρκικα, γιατί; Μιλάνε τη γλώσσα των Πομάκων στο σπίτι με τη γιαγιά τους, μιλάνε ελληνικά στις δημόσιες υπηρεσίες, και πρέπει να μαθαίνουν τούρκικα στο σχολείο, γιατί; Δεν είναι Τούρκοι, είναι Πομάκοι, έχουν δική τους γλώσσα.
Τους έχουμε βάλει όλους «κάτω» από το τουρκικό προξενείο.
Κακώς, κάνουμε προδοσίες. Ο Παπάγος, τους είχε ονομάσει τουρκική μειονότητα, ενώ ήταν μουσουλμανική μειονότητα. Το μουσουλμανική το είχε ζητήσει ο Κεμάλ να το κάνουν, δεν τους ήθελε ο Κεμάλ επειδή είναι μουσουλμάνοι πιστοί, τώρα που άλλαξαν τα πράγματα στην Τουρκία, τους θέλουνε γιατί είναι μουσουλμάνοι. Ο Ερντογάν παίζει το χαρτί του Ισλάμ. Απομακρύνθηκε από το Κεμαλισμό. Λοιπόν εμείς τώρα τι κάνουμε;
Εσείς τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει τώρα;
Αυτό που πιστεύω εδώ και χρόνια. Η Θράκη έχει τρεις νομούς, το νομό Ξάνθης, 50%-50% είμαστε, με πολλούς Πομάκους, μπορούσαμε να την κερδίσουμε γιατί μπορούσαμε να κερδίσουμε τους Πομάκους, μπορούμε ακόμα να τους κερδίσουμε. Ο νομός Ροδόπης, είναι χαμένος, έχει τουρκογενείς, τουρκοφανείς και γύφτους, οι οποίοι λένε ότι είναι Τούρκοι αυτοί. Τους έχει πάρει το Τουρκικό Προξενείο, 60% με 40% οι Έλληνες είναι και έχει 3 βουλευτές Τούρκους-μουσουλμάνους που λένε ότι είναι Τούρκοι και ο νομός Έβρου, ο οποίος είναι χριστιανικός νομός, έχει χριστιανούς πολίτες, είναι η ασπίδα της Ελλάδος. Εκεί έπρεπε να πούμε «ελάτε να μείνετε εκεί, μόλις έρθετε θα πάρετε 50.000 ευρώ για εγκατάσταση. Το πρώτο χρόνο δεν θα πληρώσετε καθόλου φόρο, στο πρώτο παιδί, 50.000 ευρώ, στο δεύτερο παιδί – 20.000, στο τρίτο παιδί, 50.000 ευρώ πάλι. Όλοι οι κάτοικοι του νομού Έβρου, 50% έκπτωση στο φόρο, για να γεμίσει, να ζήσει ο Έβρος. Αν αδειάσει ο Έβρος, που συνεχίζουν και φεύγουν, καήκαμε, τελειώσαμε.
Η Τουρκία ζητάει την βουλγαρική Θράκη...
Στη βουλγαρική τηλεόραση μιλάνε τουρκικά, έχουνε δελτία που είναι στα τουρκικά. Φοβερά πράγματα. Και πρέπει να τα βρούμε με τους Σέρβους και τους Βούλγαρους, γιατί μην ξεχνάμε κάτι. Τι θα κάνει η Τουρκία; Θα πει «τι γλώσσα μιλάνε στο νομό Ροδόπης; Τουρκικά. Δίγλωσσο, τουρκικά και ελληνικά. Τι μιλάνε στην Ξάνθη; Δίγλωσσο, τουρκικά και ελληνικά. Στο νομό Έβρου, 15% μόνο Τούρκοι. Δεν πειράζει, δίγλωσσο» πρόσεξε, άρα οι τρεις νομοί είναι δίγλωσσοι και αυτό θα γίνει αμέσως. Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι δίγλωσση. Δεν υπάρχει μονόγλωσσο.
Εσείς δηλαδή συνιστάτε να γίνει δίγλωσσο;
Όχι, θα το κάνουν οπωσδήποτε. Δεν έχω γνώμη, ούτε οι Έλληνες έχουν γνώμη για αυτό. Δεν έχουν καν γνώμη. Και μετά θα πουν το άλλο: «Πόσους μουσουλμάνους αστυφύλακες έχουμε στο νομό Ροδόπης; Κανέναν. Γιατί κανέναν; Το 60% του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι». Εμείς οι Έλληνες είχαμε πετύχει, άλλο που δεν έχουμε όρχεις να το επιβάλουμε, με την Συμφωνία της Κέρκυρας, στη Βόρεια Ήπειρο να έχουμε τόσους χωροφύλακες όσο ποσοστό είχαμε στον πληθυσμό. Με συμφωνία το είχαμε πετύχει αυτό. Θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει την ίδια συμφωνία και εμείς. Δεν μπορεί να μην έχουμε κανένα μουσουλμάνο αστυφύλακα και είναι λογικό αυτό. Στην Αμερική, όταν έχεις γειτονιές μαύρων, έχεις μαύρους πολλούς. Δεν μπορεί να αρνείσαι τον άλλον όταν τον έχεις μέσα. Στο Κωνσταντίνο Καραμανλή, το γέρο, του είχανε πει όταν διώχνανε τους Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη, να φύγουν και οι μουσουλμάνοι από την Θράκη. Και αντί να το κάνει αυτό είπε όχι και τους κράτησε. Μην τους χάσουμε!
Εγώ ξέρω ότι αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει.
Ασφαλώς! Έπρεπε να έχουνε φύγει, όταν μας διώχνανε. Γιατί η Συμφωνία της Λωζάνης λέει: «Μένουνε οι Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη, η ελληνική μειονότητα, όχι χριστιανική, ελληνική μειονότητα και σε αντιστάθμισμα αυτής, μένει η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης». Μας διώξανε από κει, έπρεπε να φύγουν οι μουσουλμάνοι. Δεν το κάνανε. Μας σκοτώσανε, παιδιά δεν έχουμε, μέλλον δεν έχουμε, λεφτά δεν έχουμε, τι έχουμε; Τίποτε...
Εσείς πως πιστεύετε ότι θα έπρεπε να λυθεί το θέμα του προξενείου;
Το προξενείο πρέπει να το κλείσουμε. Και πιστεύω ότι είναι εύκολο γιατί αν δεν ήταν, θα έλεγαν να κλείσουν το προξενείο της Σμύρνης. Να το κλείσουν, εμείς δεν έχουμε ανθρώπους, αλλά αν δεν το κλείσουμε, θα πρέπει να πάρουμε μέτρα, να το ελέγξουμε. Δεν μπορεί το προξενείο, να ανακατεύεται, να βγαίνει ο πρόξενος σε μία θεατρική παράσταση και να μιλάει πολιτικά. Δεν επιτρέπεται το προξενείο να μιλάει πολιτικά, δεν έχει δικαίωμα.
Αυτοί πρέπει να πάνε να τον δούνε, αν θέλουνε. Αλλά και πάλι με έλεγχο, πως πηγαίνουν να τον βλέπουνε; Θα φύγουνε σιγά-σιγά. Άνθρωποι που έχουν επαφή με ξένο προξενείο, που εκφράζεται αρνητικά για την Ελλάδα, να φύγουνε. Όποιοι έχουν σχέση με το προξενείο να τους διώξουμε. Έχουμε δικαίωμα να διώξουμε ανθρώπους. Δεν μπορεί ο άλλος να λέει ότι είμαι με την Τουρκία που είναι εναντίον της Ελλάδος. Αν αύριο η Τουρκία κάνει μια εχθρική πράξη στην Ελλάδα, όσοι είναι με την Τουρκία να φύγουνε. Θα μπουν φυλακή. Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Πρέπει να ελέγξουμε το προξενείο. Στο προξενείο καλούνε μουσουλμάνους Έλληνες και τους κάνουν μαύρους στο ξύλο. Μετά, η τουρκική τράπεζα δίνει λεφτά και τους δένει τους μουσουλμάνους με δάνεια. Αυτά δεν έχει δικαίωμα να τα δίνει. Πρέπει να ξαναπάρουμε τον έλεγχο της περιοχής.
Η συνέντευξη δόθηκε στον Γιώργο Πισσαλίδη και δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο Avalon of the Arts.