Το δεύτερο βήμα

Πριν μερικά χρόνια, ο αλήστου μνήμης "ανεξάρτητος" βουλευτής Ροδόπης, Αχμέτ Σαδίκ, δήλωνε κομπορρημονώντας: "Βρείτε έναν, έστω έναν, μουσουλμάνο της Θράκης, που να δηλώνει οτιδήποτε άλλο εκτός από Τούρκος"! Δεν είχε άδικο... Η τρομοκρατία του τουρκικού προξενείου, που συνεχίζεται προκλητικά και στις μέρες μας, είχε βρει την ιδανική πολιτική αντιστοίχισή της στο πρόσωπο του χαρισματικού ομολογουμένως τότε πολιτικού ηγέτη Αχμ.Σαδίκ. Ήταν πράγματι αδιανόητο τότε να τολμήσει κάποιος από τους πολλές χιλιάδες Έλληνες Πομάκους, να πάει κόντρα στο ρεύμα. Απλά ... σιωπούσαν.

Τα χρόνια όμως πέρασαν, ο Αλλάχ πήρε κοντά του πρόωρα τον Σαδίκ, οι νέοι Πομάκοι άρχισαν σιγά - σιγά να αντιδρούν στο χυδαίο σχεδιασμό της πολιτιστικής γενοκτονίας τους και με τη συμπαράσταση μερικών συνειδητοποιημένων χριστιανών συμπατριωτών τους (εξέχουσα μορφή ανάμεσα σ' αυτούς αποτελεί σίγουρα ο πρόεδρος της εταιρείας "ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε." Πρόδρομος Εμφιετζόγλου, χωρίς βεβαίως να θέλω να μειώσω την σπουδαία προσφορά πολλών άλλων λιγότερο γνωστών μαχητών της "πρώτης γραμμής"), έθεσαν στέρεες βάσεις για την καλλιέργεια της πολιτισμικής τους αυτοσυνειδησίας.

Σήμερα, εκδίδονται ήδη δύο πομακικές εφημερίδες στη Θράκη (η "Ζαγάλισα" και η "Νατπρές"), ενώ ιδρύθηκε στην Ξάνθη και πομακικός λαογραφικός σύλλογος. Οι πρωτοβουλίες αυτές συσπειρώνουν γύρω τους εκατοντάδες νέους Πομάκους, που θαρραλέα υψώνουν το λάβαρο της αντίστασης στον επιχειρούμενο εκτουρκισμό τους. Οι εγκάθετοι της Άγκυρας τους βρίσκουν παντού μπροστά τους (όπως στην πρόσφατη σύναξή τους στο Ευρωκοινοβούλιο μαζί με τους Σκοπιανούς), με αποτέλεσμα να ανατρέπονται όλες οι επίβουλες προσπάθειές τους.

Η παρορμητικότητα και ο ενθουσιασμός, όμως, που διακρίνει τους Έλληνες, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και από αυτήν την προσπάθεια. Αφού λοιπόν, "λύθηκαν" όλα τα προβλήματα των Πομάκων με την έκδοση των εφημερίδων και την ίδρυση του συλλόγου, άρχισε να αναπτύσσεται στο εσωτερικό του πομακικού πολιτιστικού κινήματος μία συζήτηση για το σε ποιο αλφάβητο πρέπει να γραφεί η μέχρι σήμερα προφορική γλώσσα τους! Σίγουρα σημαντικό το θέμα και θεμελιώδες θα λέγαμε για την συνέχεια. Αλλά μία τέτοια συζήτηση αυτή τη στιγμή μάλλον σε τίποτε δεν ωφελεί. Αντιθετως, βλάπτει.

Κατ' αρχήν, η πρώτη καταγραφή της πομακικής γλώσσας πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του ελληνικού αλφαβήτου. Αναφέρω ενδεικτικά το πρώτο πομακικό αναγνωστικό που προοριζόταν για χρήση από τους μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, αρκετά βιβλία με πομακικά παραμύθια, η εφημερίδα "Ζαγάλισα" κ.α. Όταν παρέστη η ανάγκη για χρήση κάποιων συμβόλων για τη φωνητική αποτύπωση ορισμένων φθόγγων της πομακικής, τότε προστέθηκαν μερικά νέα ελληνικά γράμματα με ιδιαίτερα σύμβολα (τόνους) προς διευκόλυνση του αναγνώστη. Σήμερα, οι σκέψεις (που δυστυχώς δεν παρέμειναν απλά σκέψεις) για την χρήση του λατινικού αλφαβήτου, ανατρέπει όλη την προηγούμενη δουλειά επί του θέματος και δημιουργεί σύγχιση.

Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται σ' αυτό το σημείο. Πριν μερικές μέρες βρέθηκα στο χωριό Κάτω Θέρμες της Ξάνθης. Πρόκειται για ένα ορεινό πομακοχώρι, λίγες εκατοντάδες μέτρα από την ελληνοβουλγαρική μεθόριο. Το νυχτερινό αγιάζι οδηγούσε βιαστικά τους λιγοστούς κατοίκους στο μοναδικό ανοιχτό καφενείο του χωριού, όπου τους περίμενε και η μοναδική διασκέδασή τους: μία lcd τηλεόραση, που έπαιζε τουρκικά προγράμματα! Σε ερώτησή μου, γιατί προτιμούν τα τουρκικά κανάλια από τα ελληνικά, μου απάντησαν αποστομωτικά: "Δεν πιάνει εδώ κανένα ελληνικό κανάλι. Ούτε καν η ΕΤ3, δυστυχώς". Αυτό το "δυστυχώς" μου τρυπάει ακόμη την καρδιά.

Αυτοί οι άνθρωποι, που δεν έχουν καμμία πολιτισμική και ιστορική ή φυλετική σχέση με τον τουρκισμό και τους Τούρκους, αναγκάστηκαν από το ελλαδικό κράτος να διδάσκονται τα τουρκικά στα σχολεία τους, να ενημερώνονται από τουρκικά κανάλια, να διαβάζουν τουρκικές εφημερίδες, να υφίστανται καθημερινώς την προπαγάνδα των πρόθυμων εγκαθέτων του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής. Είναι λοιπόν, τουλάχιστον άστοχο να ξεκινήσει μία προσπάθεια καταγραφής της γλώσσας τους με το αλφάβητο που γράφεται και η τουρκική γλώσσα. Αυτή δηλαδή, στην οποία τους έχει μάθει να μιλούν και να γράφουν, η ελλαδική αβελτηρία. Έτσι, η πομακική περνά στο υποσυνείδητο των Πομάκων ως μία μορφή της τουρκικής και όχι ως μία γλωσσική ιδιαιτερότητα μιας ελληνικής πληθυσμιακής ομάδας.

Πριν λίγες ημέρες, ο Σεμπαεδήν Καραχότζα (εκδότης της "Νατπρές") και ο Ταχήρ Κόντε (πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων νομού Ξάνθης) ήταν καλεσμένοι ως ομιλητές στην πόλη της Λαμίας. Εκεί, λοιπόν, βρέθηκαν μερικοί τουρκόφρονες μουσουλμάνοι της Θράκης, οι οποίοι δήλωσαν ότι είναι "Τούρκοι Πομάκοι". Αυτό και μόνο δείχνει ότι η Τουρκία, νοιώθοντας ότι χάνει το παιχνίδι στο πομακικό, προσπαθεί να οικειοποιηθεί τον όρο "Πομάκος" και από εκεί που μέχρι σήμερα προσπαθούσε να τον απαξιώσει ως "βρισιά" και προσβλητικό, τώρα τον ταυτίζει με τον τουρκισμό!

Απαιτείται, λοιπόν, ιδιαίτερη προσοχή στις ενέργειες όλων μας. Είναι πραγματικά κρίμα να οδηγηθεί αυτή η ομολογουμένως συγκλονιστική πομακική μορφωτική επανάσταση στο δέσιμό της πίσω από το άρμα του τουρκικού επεκτατισμού. Συνήθως είναι πολύ πιο δύσκολο να κρατήσεις κάτι απ' όσο αγωνίστηκες για να το κερδίσεις. Μπορεί η γραφή της πομακικής να είναι για μερικούς πιο εύκολη με τη χρήση του λατινικού αλφαβήτου, αλλά η χρήση του ελληνικού αλφαβήτου είναι για πολλούς λόγους επιβεβλημένη. Και, πιστέψτε με, αδέλφια μου Πομάκοι, ότι ήταν πολύ πιο δύσκολο απ' αυτό, εκείνο το πρώτο βήμα που κάνατε, όταν αποφασίσατε να πείτε όχι στο φόβο, στην αλλοτρίωση, στον εμπαιγμό και στις προκλήσεις κάθε είδους.