Η έναντι της ελληνικής οικονομίας γερμανική θέση: 7 αφορμές και μία αιτία

Τελικά στις 25 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, η Άνγκελα Μέρκελ επέμεινε και στο μεγάλο μέρος κατάφερε και προώθησε την "μεικτή" λύση για την οικονομία της Ελλάδας (δάνεια από ισχυρές χώρες της ευρωζώνης και παρέμβαση του ΔΝΤ). Πολλοί, ακόμη και στο Βερολίνο, αναρωτιούνται για την ιδιαίτερα ανελαστική αυτή στάση απέναντι στην Ελλάδα, την ώρα που ο Σαρκοζί, ο Τρισέ ή ακόμα και ο Μπαρόζο ήταν πιο διαλλακτικοί και συναινετικοί απέναντι στο "ελληνικό πρόβλημα" και στον ίδιο τον Παπανδρέου προσωπικά.

Οι λόγοι είναι πολλοί, από πρόσκαιροι οικονομικά μέχρι γεωστρατηγικών προεκτάσεων.

1. Οι Γερμανοί είναι εξοργισμένοι από την Ελλάδα για την συνεχή αναβλητικότητα στην πολύ σημαντική για αυτούς παραγγελία των 40+40 Eurofighters. Σε αυτό αναμφίβολα έχουν κάποιο δίκαιο, γιατί η Ελλάδα μοίρασε αφειδώς υποσχέσεις για την αγορά αυτή από πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη.

2. Η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί, πιέζοντας παρασκηνιακά, να εκτοπίσει την ολοκλήρωση της -επίσης χρόνιας- υπόθεσης BMP-3, ώστε να προωθηθούν στον ελληνικό στρατό τα γερμανικά ΤΟΜΑ Marder. Παρ' ότι η αγορά δεν είναι σπουδαία ως προς το μέγεθος για τους Γερμανούς (κάτι περισσότερο από 200.000.000 ευρώ), το σημαντικό για την γερμανική πλευρά είναι αλλού: Αν η Ελλάδα τα επιλέξει, αθετώντας τα συμφωνηθέντα με τους Ρώσους για τα BMP-3, και επειδή τα Marder θεωρούνται ήδη "παλιά" (εισήλθαν στον γερμανικό στρατό το 1981), ο ελληνικός στρατός θα αναγκαστεί σε 10-15 χρόνια να τα αποσύρει και για λόγους ομοιοτυπίας να εμμείνει στην επόμενη γερμανική γενιά και διάδοχο των Marder, τα ΤΟΜΑ Puma.

3. Οι Γερμανοί υποκρίνονται τους "θυμωμένους" και σε ότι αφορά το πολύπαθο πρόγραμμα για την κατασκευή 4 υποβρυχίων U-214 και τον εκσυγχρονισμό άλλων 4 U-209 για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Ένα εξοπλιστικό θρίλερ στο οποίο είναι πλήρως εκτεθειμένοι, αφού δεν παρέμειναν συνεπείς στις συμβατικές τους υποχρεώσεις και τις χρονικές προθεσμίες. Είναι γνωστό ότι το Πολεμικό Ναυτικό αρνήθηκε να παραλάβει το πρώτο U-214, με την γνωστή αιτιολογία (αποδεδειγμένα προβλήματα ευστάθειας). Αυτό υπήρξε για την γερμανική πλευρά πλήγμα και αρνητική διαφήμιση διεθνώς. Η περίφημη γερμανική βιομηχανία κατασκευής υποβρυχίων υπέστη την χειρότερη δυνατή διαφήμιση.

4. Οικονομικοί, αλλά και πολιτικοί κύκλοι στο Βερολίνο φέρονται εξοργισμένοι με το σκάνδαλο Siemens και την αποκάλυψη της οικονομικής "βοήθειας" του γερμανικού οικονομικού κολοσσού σε πολιτικούς των δύο ελληνικών κομμάτων εξουσίας. Οι διαρροές, στα πλαίσια και της προεκλογικής κόντρας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, προκάλεσαν διεθνές πλήγμα στο γόητρο της Siemens και οι Γερμανοί δεν θεωρούν πλέον τους Έλληνες πολιτικούς αξιόπιστους για "under the table business".

5. Η Μέρκελ και οι Γερμανοί τραπεζίτες έχουν αλλεργία με την "ελληνική κρίση" γιατί έτσι φάνηκαν όλες οι αδυναμίες μηχανισμών επιβολής της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ευρωζώνη, αλλά επίσης φάνηκαν και οι δυσκολίες επιβολής "ποινών" στις προβληματικές χώρες. Το φάντασμα της ελληνικής κρίσης πλανάται πάνω από το Βερολίνο και έχει γίνει ο μόνιμος εφιάλτης της Bundesbank: Η γερμανική οικονομία θα πρέπει να είναι σε διαρκή συναγερμό για τις προβληματικές χώρες, όπου προπορεύεται η Ελλάδα.

6. Η Άνγκελα Μέρκελ, ακόμη και αν είχε διάθεση να στηρίξει την Ελλάδα, έχει μπροστά της δύο σημαντικά νομικά εμπόδια: το Ανώτατο Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι η συμμετοχή της Γερμανίας στην ευρωζώνη μπορεί να συνεχίζεται μόνο εφόσον διατηρείται μια "κοινότητα σταθερότητας". Και "κοινότητα σταθερότητας" με οικονομίες όπως η ελληνική δεν μπορεί να υπάρχει. Επίσης υπάρχει και άλλη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου (για την Συνθήκη της Λισαβόνας), που αναγνωρίζει μόνο στην Bundesbank την ανώτατη πηγή νομιμοποίησης στήριξης χωρών όπως της Ελλάδας. Έτσι μια απόφαση της κυβέρνησης Μέρκελ για στήριξη ελληνικής οικονομίας θα έπρεπε να έχει την έγκριση της Bundesbank. Και θα ήταν γελοίο να πιστέψει κανείς πως η Μέρκελ θα συγκρουόταν με την Bundesbank και το μπλοκ των Γερμανών τραπεζιτών. Ούτε μπορεί, ούτε βεβαίως θέλει...

7. Η Άνγκελα Μέρκελ στις 9 Μαΐου έχει μπροστά της πολύ κρίσιμες και δύσκολες εκλογές στο μεγάλο κρατίδιο Nordrhein-Westfalen. Καθώς δέχεται σφοδρή κριτική από το SPD, αλλά και τον κυβερνητικό της εταίρο FDP, η καγκελάριος θέλει να δείξει στην γερμανική κοινή γνώμη ότι τα χρήματα των Γερμανών εργαζομένων δεν "χαρίζονται" στους "τεμπέληδες Έλληνες".

Υπάρχει όμως και ένα βαθύτερο όσο και καθαρό αίτιο, γεωστρατηγικών διαστάσεων, για την γερμανική στάση: Το Βερολίνο αρχίζει να σκέπτεται σοβαρά για τα επόμενα χρόνια την δημιουργία δύο ζωνών ταχύτητας. Έναν στενό πυρήνα "πειθαρχημένων" οικονομικά χωρών, βεβαίως με την Γαλλία, αλλά και όλες τις σχετικά εξαρτημένες από την Γερμανία γειτονικές της χώρες του βορρά (Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Αυστρία, Πολωνία, ίσως Τσεχία) και μια δεύτερη ζώνη, πιθανόν και εκτός ευρωζώνης, όπου θα ενταχθούν οι "προβληματικές χώρες" (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, ίσως η Ιταλία και η Ιρλανδία).

Τι θα πετύχει έτσι το Βερολίνο; Οικονομικά και πολιτικά θα ελέγχει απόλυτα τα μικρά κράτη τριγύρω από την Γερμανία. Και θα δημιουργήσει ένα τείχος οικονομικής προστασίας, μη επιτρέποντας σε ιούς προβληματικών μεσογειακών οικονομιών να μολύνουν τις οικονομίες του βορρά. Θα απομονώσει όμως γεωστρατηγικά την Γαλλία. Η Γερμανία θα είναι ο απόλυτος ηγέτης σε αυτόν τον στενό πυρήνα και η Γαλλία θα είναι μόνη της. Διότι όλοι οι παραδοσιακοί μεσογειακοί "φίλοι" του Σαρκοζί (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία) που συνδέονται με την Γαλλία οικονομικά και πολιτιστικά, θα είναι ίσως ακόμη και εκτός ευρωζώνης, στο "προβληματικό second group".

Αυτό συνιστά μια τεράστια αλλαγή στην γερμανική εξωτερική πολιτική και τα μεταπολεμικά της δόγματα. Η "ευρωπαική Γερμανία" των Adenauer, Brand και Schmidt, για πρώτη φορά συμπεριφέρεται σαν μια "γερμανική Γερμανία", με τάσεις όχι μόνο οικονομικής ηγεμονίας στην Ευρώπη (όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα), αλλά και μιας μελλοντικής πολιτικής ηγεμονίας.